پانزده زن در قرآن و جایگاه حضرت زهرا در بین آنان

کلام چهارده معصوم علیه السلام

 

 پانزده زن در قرآن و جایگاه حضرت زهرا در بین آنان

زنانی‏که در قرآن مجید به خوبی، به صراحت یا به کنایت، یاد شده‏اند پانزده زن می‏باشند. اول جناب حوّا، مادر آدمیان که خداوند او را یک‏جا به معیّت حضرت آدم، امر به سکونت بهشت نموده: و قُلْنا یا ادَمُ اسْکُنْ اَنْتَ وَ زَوْجُکَ الجَنَّةَ [و گفتیم ای آدم تو با همسرت در بهشت در آئید.] البته بهشت جای اولیای خداوند است. قالَ اللَّهُ یا ادَمُ وَ یا حَوَّا اُسْکُنا جَنَّتِی وَ کُلا ثَمَرَتِی وَ لا تَقْرَبا شَجَرَتِی وَ السَّلامُ عَلَیْکُما وَ رَحْمَتِی وَ بَرَکَتِی. [خداوند فرمود: ای ادم و ای حوا! در بهشت من ساکن شوید و از میوه‏های من بخورید و نزدیک درخت من نشوید. و درود و برکت و رحمت من بر شما باد.]

در خبر است که در حوا حُسن هفتاد حوریه بود. فَصارَتْ حَوّابَیْنَ حُورُالعینِ کَالقَمَرِ بَیْنِ الکَواکِبِ [پس حوا در بین حورالعین مانند ماه بود در بین ستارگان.]

آن صفت که برای ما درس است و محبوب خداوند می‏باشد، صفت توبه می‏باشد یعنی برگشتن به سوی خداوند از هر بدی، چنانکه بعد از خوردن از شجره منهیه، آدم و حوا گفتند: قالا رَبَّنا ظَلَمْنا اَنْفُسَنا [پروردگارا ما به خود ستم کردیم.] و حق‏تعالی توبه آنان را پذیرفت و توبه، اول منزل سالکین و روش صالحین و جبران غفلت عازمین است.

دوم ساره زوجه ابراهیم «علیه السلام» که خداوند او را به اسحاق و یعقوب بشارت داده و رحمت و برکاتش را بر خاندان رسالت نازل فرموده. وَ اَمْرَأَتُهُ قائِمَةٌ فَضَحِکَت فَبَشَّرْناها بِإِسْحقَ وَ مِن وَراءِ إِسْحقَ یَعقُوبَ... تا آنجا که رَحْمتُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ عَلَیْکُم اَهْلَ الْبَیْتِ [و همسرش ایستاده بود پس خندید پس او را به اسحاق نوید دادیم و از بعد اسحاق، یعقوب تا آنجا که رحمت خدا و برکاتش بر شما خاندان (نبوت) است] و آیات دیگر هم درباره او می‏باشد. در این‏جا بانو، ساره را برای قیام به خدمت شوهر در ضیافت ستوده است که کمک به ابراهیم بود.

سوم آسیه بنت مزاحم زوجه فرعون است که در سه چیز او را پروردگار عالم مدح کرده. یکی دوستی پیغمبرش که گفت: "او نور چشم من است" و یکی تقاضای بهشت نمود و دیگر از فرعون و کار بد او نجات خواست. وَ قالَتِ امْرَأَةُ فِرْعَونُ قُرَّةُ عَیْنٍ لِی وَ لَکَ لا تَقْتُلُوهُ [و زن فرعون گفت: (موسی) نور چشم من است برای من و برای تو او را نکشید.] و نیز فرمود: وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ امَنُوا امْرأَتَ فِرْعَونَ إِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتاً فِی‏الْجَنَّةِ وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ [و خداوند مثل زد برای آنانکه گرویدند، زن فرعون را زمانی‏که گفت پروردگارم! برای من نزدت خانه‏ای در بهشت بنا کن و مرا از فرعون و کار او رهایم ده و مرا از گروه ستمکاران برهان.] پس آسیه به حمایت از موسی و استقامت در دین و شوق او بحق ممدوح است.

چهارم زلیخا زوجه حضرت یوسف که خداوند او را به اظهار کردن حق و اقرار بر گناهش یاد نموده و از زبان او فرموده است: قالَتِ امْرأَةُ العَزِیزِ الئنَ حَصْحَصَ الحَقُّ أَنَا راوَدتُّهُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقیِنَ [زن عزیز گفت: اکنون حق آشکار شد من از نفس او کامجو شدم و همانا که او از راستگویانست.] (حق را به حق‏دار داد خدایش در آخرین کتاب آسمانی او را یاد کرد.)

پنجم مادر موسی علیهما السلام است که حق‏تعالی او را در قرآن مجید یاد نمود و به او وحی فرمود و به او دو امر و دو نهی و دو بشارت در یک آیه از قرآن داده است. وَ اَوْحَیْنا اِلی أُمِّ مُوسی أَنْ اَرْضِعِیهِ فَإِذا خِفْتِ عَلَیْهِ فَاَلْقِیهِ فِی‏الیَمِّ وَ لا تَخافِی وَلا تَحْزَنِی إِنَّا رادُّوهُ اِلَیْکِ وَ جاعِلُوهُ مِنَ المُرْسَلِینَ [و ما به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر ده، چون بر او ترسیدی او را در دریا انداز و مترس و محزون مباش که ما او را به تو برگردانیم و او را از فرستادگان گردانیم.]

ششم خواهر موسی است که خداوند او را یاد نموده: وَ قالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّیهِ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ جُنُبٍ وَ هُم لا یَشْعُرُونَ [و مادر موسی به خواهر او گفت از موسی خبرگیر، پس او از جانب‏ها چشم می‏دوخت و آنان نمی‏فهمیدند.] فَقالَتْ هَلْ أَدُلُّکُم عَلی أَهْلِبَیْتٍ یَکْفُلُونَهُ لَکُم وَ هُم لَهُ ناصِحُونَ [به آل‏فرعون گفت آیا شما را راهنمایی کنم بر خاندانی که او را کفالت کنند برایتان و آنان برای او خالص باشند.] (و نام او در قرآن به دو صفت یاد شده یکی دلالت به حق و یکی معرفی خاندانی که ناصح بودند.)

هفتم صفورا همسر موسی را خداوند به صفت شرم یاد نموده آنجا که فرموده:

فَجائِتْهُ إِحْدیهُما عَلَی استِحْیاءٍ قالَتْ إِنَّ أَبِی یَدْعُوکَ [پس او (موسی) را یکی از آن دو با حالتی پر شرم آمد و گفت پدرم تو را می‏خواند.]

هشتم رحیمه همسر ایوب که در خدمت شوهر و پیغمبر خود وفاداری کرد، خداوند متعال از باب امتنان فرماید: وَ اتَیْناهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُمْ مَعَهُمْ رَحْمَةً [و دادیم بدو خاندانش را و مانند آنان را با آنان از رحمت به او بخشیدیم.]

نهم بلقیس همسر سلیمان است که با رأی متین و حازمیت از گمراهی به سعادت رسید و ملکه سبا وارث مملکت پدرش، دوازده هزار قائد داشت که هر یک بر یک‏صد هزار حکمران بودند و او را عرش بزرگ بود. علاوه بر کمالات صبوری و حسن جمال، از کمال معنوی نیز بهره‏مند بود. آشنا با لغات و خط زیبا. هیچ‏یک از ملوک را در روی زمین کفو خود نمی‏دانست. او و قومش خورشیدپرست بودند. با این حال پس از آنکه جناب سلیمان بوسیله هدهد از وضع او باخبر شد، او را با نامه‏ای به اسلام دعوت کرد. بلقیس 313 تن بزرگان مملکت را دعوت کرد و درباره سلیمان با آنان مشورت نمود. آنان گفتند ما صاحب قوه و مقتدر هستیم ولی فرمان با تو است.

بلقیس با مقام رفیع، در نامه سلیمان، نیک اندیشه کرد و گفت: "نامه کریمی به ما رسیده و پادشاهان چون داخل شهر شوند آن را فاسد می‏کنند. و من نامه‏ای با هدیه برای ایشان می‏فرستم. اگر قبول کند، به او به جنگ درآیم و اگر قبول نکند او پیغمبر است و باید مطیع او شد." تا آخر حکایت که او خود را با مملکتش از هلاکت رهانید و از جهت بکار بردن عقلش نامش باقی ماند. قالَتْ رَبِّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی وَ اَسْلَمْتُ مَعَ سُلَیمانَ لِلَّهِ رَبّ‏العالَمِینَ [گفت پروردگارا من به خود ستم کردم و با سلیمان برای خداوند پروردگار جهانیان اسلام آوردم.]

دهم همسر زکریا مادر یحیی از زنانیست که در عالم عظمت دارند. حق‏تعالی از راه غیرطبیعی یحیی را به او بخشید. چنانکه از زبان زکریا آمده: وَ کانَتِ امْرَأَتِی عاقراً [و همسرم نازا باشد.] حق‏تعالی فرمود: وَ أَصْلَحْنا زَوْجَهُ [ما زن او را شایسته کردیم] (در او قدرت‏نمایی شد، خداوند به او فرزند عطا نمود.)

یازدهم مریم دختر عمران مادر عیسی است که خداوند در چند جا از قرآن مجید او را یاد نموده است. جناب مریم نسب شریفش به سلیمان بن داود و از سلیمان به ابراهیم خلیل می‏رسد. مادرش حنّه همسر عمران بن مانان و عمران نسبش به ابراهیم می‏رسد. مریم یعنی عابده یا خادمه. مادرش او را به این اسم نامید زیرا نذر کرده بود اگر پسر باشد خدمتکار بیت‏المقدس باشد. پروردگار متعال دختر را به جای پسر قبول کرد: فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبُولٍ حَسَنٍ و او را از قواعد زنان پاک نمود تا در بیت‏المقدس اقامت و خدمت کند و مادرش حنّه خدا را بر این شکر کرد.

روزی حنه بر حسب اتفاق دید مرغی بر شاخه درختی جوجه‏اش را آب و دانه می‏دهد. رقت کرد و گفت: "ای خدای توانا، ممکن است بر این ناتوان تفضل نمایی، منت نهی، فرزندی دهی تا به عبادت تو سرگرم شود" خدا مریم را به او داد. چون مریم سیزده‏ساله شد، فرشتگان او را به ولادت عیسی مژده دادند.

دوازدهم بانو خدیجه خویله زوجه پیغمبر اکرم‏«صلی الله علیه وآله» است. چنانکه در نژاد فاطمه‏«علیها السلام» شمه‏ای از حالات آن بانو مذکور شد، در سوره والضحی در ذیل آیه: وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنی [و تو را عیالبار یافت پس بی‏نیاز کرد] در معانی الاخبار از ابن‏عباس آمد: وَجَدَکَ عائِلاًیعنی فقیرا عِندَ قَومِکَ یَقُولُونَ لامالَ لَکَ فَأَغْناکَ اللّهُ بِمالِ خَدِیجَةَ [و تو را عیالبار یعنی فقیر نزد قومت یافت که می‏گویند هیچ مالی برایت نبود، پس تو را خدا به مال خدیجه توانگر کرد.]

سیزدهم زینب همسر زید. فَلَمَّا قَضی زِیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها خداوند درباره او فرمود: [پس همین‏که زید حاجت خود را از او گذرانید، (او را طلاق داد) ما او را به تو تزویج کردیم.]

چهاردهم ام شریک همسر پیغمبر است که در حفظ قرآن مجید، خداوند او را به ایمان مدح نموده. وَ امْرَأَةٌ مُؤْمِنَةٌ إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَها لِلنَّبِیِّ [و زن مؤمنه‏ای که خود را برای پیغمبر بخشید.]

پانزدهمین از بانوانی که در آخرین کتاب آسمانی مدح شده، فاطمه «علیها السلام» دختر پیغمبر خاتم «صلی الله علیه وآله» می‏باشد. از آن جمله در سوره هل اتی می‏باشد که رکن آیه شریفه وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ، فاطمه «علیها السلام» است.

بهترین شاهد بارز در عظمت صدیقه کبری آیه مباهله است که فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أبْنائَنا وَ اَبْنائَکُمْ وَ نِسائَنا وَ نِسائَکُم [بگو بیائید بخوانیم فرزندانمان را و فرزندانتان را و زنانمان را و زنانتان را] همه نوشته‏اند که بجز فاطمه «علیها السلام» با رسول خدا زنی نبوده است و لفظ جمع با اضافه به سوی جمع، دو عظمت دارد. که آن دو به یک مصداق خارجی یعنی به صدیقه طاهره برمی‏گردد.

برتریهای حضرت زهرا بر مریم

1 مریم دختر عمران

فاطمه‏«علیها السلام» دختر محمد«صلی الله علیه وآله»

2 سرپرست مریم حضرت زکریا است و کفلّها زکریّا)1(

سرپرست فاطمه «علیها السلام» حضرت محمد «صلی الله علیه وآله» است

3 مریم در عهد جاهلیت بدنیا آمد

فاطمه «علیها السلام» در عهد اسلام بدنیا آمد

4 مریم عیسی را در ایام جاهلیت بدنیا آورد

فاطمه «علیها السلام» در عهد اسلام فرزندانش را بدنیا آورد

5 مریم یک عیسی بدنیا آورد

فاطمه‏«علیها السلام» حسن و حسین زینب و ام‏کلثوم را بدنیا آورد

6 مریم بزرگ زنان زمان خود است

فاطمه‏«علیها السلام» بزرگ زنان جهانیان است

7 مریم مادرش حنّه است

فاطمه‏«علیها السلام» مادری چون خدیجه دارد

8 بقاء نسل پیامبر از فاطمه‏«علیها السلام» است

9 یازده امام معصوم از فاطمه‏«علیها السلام» است

10 مریم برای کمک به خدیجه برای ولادت فاطمه‏«علیها السلام» آمد

11 زهرا«علیها السلام» شوهری به عظمت حضرت علی «علیه السلام» دارد

12 مریم صاحب کتاب آسمانی نیست

فاطمه‏«علیها السلام» صاحب کتاب آسمانی صحیفه فاطمیه است

13 حضرت مهدی‏«علیه السلام» از نسل فاطمه‏«علیها السلام» است و مسیح به او در نماز اقتداء می‏کند و از سربازان اوست

14 بخاطر کمالات مریم عده‏ای به غلو افتادند و مشرک شدند

فضائل فاطمه‏«علیها السلام» هدایتگر بوده است

15قبور فرزندان فاطمه‏«علیها السلام» محل حاجت خواهی و استشفاء است ولی از مریم اینگونه نیست

16هنگام تمثل فرشته برای مریم او ترسید

جبرئیل بر اهل کساء نازل شد و ششمین از آنها شد و فاطمه‏«علیها السلام» هیچ نترسید

17مریم فقط یک مصیبت از مردم زمان خود دید

فاطمه زهرا«علیها السلام» دهها و صدها مصیبت دید

18مریم فرزندش هنگام کشته شدن به آسمان صعود کرد

فرزندان فاطمه‏«علیها السلام» شهید راه خدا و یا اسیر راه خدا شدند

19مریم را مادرش نام نهاد

فاطمه‏«علیها السلام» را خداوند نامگذاری نمود

20مریم در بیت‏المقدس متولد شد

فاطمه‏«علیها السلام» در مکه معظمه متولد شد

21مریم 63 سال در دنیا زندگی کرد

فاطمه‏«علیها السلام» هیجده سال در دنیا زندگی نمود و اینهمه کمالات دارد

22مریم هنگام دیدن ملک‏الموت غش کرد

فاطمه‏«علیها السلام» هنگام شهادت مسرور و بانشاط بود

23بزرگان مسیحی در قصه مباهله با دیدن چهره‏های تابناک خمسه طیّبه که از جمله آنان حضرت زهرا«علیها السلام» بود از مباهله منصرف شدند و عقب‏نشینی نمودند

24یادگار پسر مریم صلیب مسیحیان است

یادگار فرزند فاطمه‏«علیها السلام»، عاشورا و حماسه آن است

اشتراکات حضرت زهرا با حضرت مریم

فاطمه‏«علیها السلام»

1مریم از نفخه روح‏القدس خلق شد

فاطمه «علیها السلام» از فواکه بهشتی

2مریم در رحم سخن گفت

زهرا «علیها السلام» در رحم با مادر سخن گفت

3نمو مریم به نوعی خاص غیر طبیعی به طرز احسن بود چون مادرش او را تقدیم خدا کرده بود علاوه بر لطف عام، خداوند به لطف خاص به او نمو داد. وَ اَنْبَتَها بَناتاً حَسَناً)1([و او را بر رویانیدن نیکو رویانید]به نوعی خاص از صلاح و عفت و حیا رویانید.

در حق زهرا«علیها السلام» آمده که نمو یک روز از او به قدر یک هفته یا یک ماه بود.

4مادر مریم نذر کرده بود او را محرّره (خدمتکار مسجد) نماید.

بانو خدیجه نیز بنابر حدیثی، زهرا «علیها السلام» را محرّره گردانید.

5نخستین بانوایکه بتول ملقب شد و عذرا خوانده شد و نامش با مسمایش مطابقت داشت مریم بود که لایق عبادت و خدمت بیت‏المقدس باشد و به خدمت اشتغال ورزد.

این صفت، کاملش در بانو زهرا «علیها السلام» بود.

6مریم عابده و خادمه خانه خدا بود.

فاطمه «علیها السلام» عابده در معبد خود در بیت رسالت و معدن وحی بود.

7مریم در جمال، شهره آفاق بود و در محراب از نور رویش نیازی به چراغ نبود

فاطمه «علیها السلام» شهره جهان و عالم ملکوتیان بود و نور رویش در محراب علاوه بر جهان خاکی به آسمانها می‏کشید.

8مریم مورد قبول الهی واقع شد به‏قبول نیکو

فاطمه‏«علیها السلام» هم به قبول نیکو حبیبه خدا و ناموس کبریا شد.

9مریم و عیسی «علیه السلام» را خداوند آیت‏قدرت گردانید

فاطمه «علیها السلام» را لیلةالقدر، کوثر و نصر نامید

10به مریم عصمت داد والَّتی اَحْصَنَتْ فَرْجَها)1([و آن زنیکه فرج خود را نگه داشت]

به فاطمه «علیها السلام» نیز عصمت داد

11خداوند مسیح را شاهد مریم در گهواره قرار داد تا عصمت او ظاهر شد

خداوند حسین «علیه السلام» را شاهد فاطمه «علیها السلام» در باره فدک قرار داد

12مریم را خدا از مکر یهود نگه داشت

زهرا «علیها السلام» را از مکر قریش و دشمنان نگه داشت

13مریم ناملایمات و تهمتهای بسیار دید

فاطمه زهرا«علیها السلام» هم ناملایمات فراوان از امت دید

14خداوند غسل مریم را به دست پیغمبر معصوم و ملائکه قرار داد زیرا معصوم را جز معصوم غسل نمی‏دهد

فاطمه زهرا«علیها السلام» را نیز امیرالمؤمنین «علیه السلام» غسل داد و به خاک سپرد

15هر دو مخفی به خاک سپرده شدند

16بر آن دو رزق بهشتی آمد

17قدمهای آن دو در عبادت ورم کرد

18آن دو بانو مستجاب الدعوه بودند

19آن دو بانو در خانواده انبیاء محترم بودند. حتی مریم را زکریا خدمت می‏کرد. فاطمه «علیها السلام» را خاتم‏الانبیاء خدمت می‏کرد

20نام آن دو بانو در عالم در نهایت عظمت، با جلال باقی مانده و در بیش از بیست آیه در قرآن نام مریم آمده و بیش از اینها در شأن زهرا «علیها السلام» نازل شده

21هر دو عالمه بودند و معرفتشان به پروردگار زیاد بود

22هر دو بانو دارای طهارت از حیث خلقت و نسل بودند که آیه تطهیر در شأن زهرا«علیها السلام» نازل گردید- انبیاء/