عاقبت بخیری
عاقبت بخیری (متن منبر و سخنرانی)
عاقبت بخیری
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَخْتِمَ لِی بِالسَّعَادَةِ
یکی از مسائلی که باید دائماً از دغدغه های همه افراد مخصوصاً مؤمنین باشد عاقبت بخیری است. در دعا هم می خوانیم :« اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَخْتِمَ لِی بِالسَّعَادَةِ» ؛ « خدایا کاری کن که آخر کار زمانی که داریم از دنیا می رویم ، زمانی که بساط عمرمان برچیده شد ، به سعادت تمام بشود . »
امیرالمؤمنین علی (ع) به امام حسن (ع) فرمود : « اگر دیدی یک کسی آدم خوبی است حکم نکن خوب از دنیا می رود ، اگر هم دیدی کسی آدم بدی است قضاوت نکن که بد هم از دنیا می رود »
« کم من سعید خُتِمَ له بشقاوه » ؛ « چه بسا آدمهایی که خوب بودن به ظاهر سعادتمند بودند اما آخر کار ، سرانجام شقاوتمند شدند » ، « وکم من شقی خُتِمَ له بسعاده » ؛ « چه بسا آدمهایی که به ظاهر بد بودند ، شقاوتمند بودند اما آخر کارشان به سعادت تمام شد . »
شما تاریخ را ملاحظه کنید کسی فکر نمی کرد بلعم باعورا اینطور سقوط کند ، کسی فکر نمی کرد عبیدالله حر جعفی که ظاهراً از کسانی بود که گاهی خطبه های امیرالمؤمنین (ع) را می نوشت ارادتمند به حضرت بود در صفین با علی (ع) بجنگد .اما انسانهایی مثل فضیل ، مثل حربن یزید ریاحی موفق به توبه و عاقبت بخیر بشوند لذا حضرت یوسف (ع) از خداوند می خواهد ،« توفنی مسلما » ؛ « خدایا مرا مسلمان بمیران » ، « توفنی مع الابرار » ؛ « با نیکان بمیران »
علامت های انسان شقاوتمند و سعادتمند
علامت های انسان شقی و بدبخت و همچنین سعادتمند چیست ؟ در ضمن یک حدیث از قول رسولخدا نقل شده است ، حضرت فرمودند : « علامَهُ الشقاوه اربعه و عَلامَهُ السعاده اربعه » ؛ چهار چیز نشانه سعادت است و چهار چیز نشانه شقاوت و بدبختی است من بدبختی اش را می گویم سعادتش در می آید .
علامه الشقاوه اربعه :
1- « نسیانُ الذنوب الماضیهِ و هی عندالله محفوظه » ؛ اولین علامت انسان شقاوتمند این است به جای اینکه توبه کند از گناهش ، گناهش را فراموش کند . خطا و گناه می کند یادش می رود ، غافل می شود از گناه .
شبی که پیامبر (ص) به معراج رفت خداوند به او فرمود : « یا احمد لاتَغفُلُ عنِّی مَن یَغفُلُ عنِّی لا أُبالی بِأَیِّ وادٍ هلک »[1]؛ از من غافل مباش هر کسی از من غافل باشد اهمیتی نمی دهم که در کدام وادی هلاک شود نقطه مقابل فراموشی گناه این است که انسان گناهش یادش بیاید و توبه بکند .
مناجاتی در مفاتیح است بنام مناجات خمسه عشر خیلی زیباست یکی اش مناجات تائبین است در آنجا امام سجاد می فرماید : خدایا تو یک دربی درست کردی بنام درب توبه خدایا اگر کسی این درب را نزند خودش نیامده توبه نکرد ، تقصیر خودش است تو راه را باز گذاشتی ، مسیر را باز کردی .
2- « و ذکرُ الحسنات الماضیه و لایدری قبلت او ردّت » ؛ دومین علامت شقاوت این است که انسان کارهای خودش را به رخ دیگران بکشد مبتلا به عجب و تکبر شود ، خداوند از گناه تکبر خیلی بدش می آید هر که تکبر می ورزد با خدا در افتاده چون کبریائی صفت خداست خداوند سوگند خورده که من کسی که تکبر بورزد زمینش می زنم کسی که تواضع کند بالایش می برم ، رشدش می دهم ، ترقی بهش می دهم .
پیامبر (ص) به ابن مسعود می فرماید ، به 6 چیز مغرور نشو « یابن مسعود لا تَغتَرَّنَّ بالله » 1. به خدا مغرور نشو مگر می شود به خداوند مغرور شد ؟ بله مغرور شدن به خداوند این است که انسان گناه بکند بگوید خدا بزرگ است می بخشد حضرت ابراهیم (ع) دعا می کند : « الحقنی بالصالحین » ، حضرت یوسف (ع) دعا می کند : « توفنی مسلما » .
2. « و لا تَغتَرَّنَّ بصَلاحِکَ » اگر حسن شهرتی در بین مردم داری مغرور نشو ، چون خیلی خوبها سقوط کردند .
در احوالات حضرت عیسی (ع) پای شاگردانش را می شست علت را سؤال کردند ، می فرمود : می خواهم مرا غرور نگیرد. در احوالات مرحوم حاج عباس قمی نقل می کنند ،در نجف سخنرانی می کرد چشمش افتاد به ملا عباس تربتی همان که کتاب فضیلت های فراموش شده درباره اش نو.شته اند ، آمد پایین گفت تا ایشان هست من صحبت نمی کنم . در احوالات مرحوم خلیل قزوینی از علماء بزرگ نقل می کنند روزی با ملامحسن فیض کاشانی مباحثه علمی نمود ملامحسن را مغلوب کرد ، آمد قزوین متوجه شد حق با ملامحسن است پیاده آمد کاشان درب خانه ملامحسن را زد گفت : « یا محسن قد اتاک المسیء » ؛ « گناهکار آمده اشتباه کردم » رمز ماندگاری علماء ما همین است .
3. « و لا تَغَتَّرنَّ علمک » ؛ علمت مغرورت نکند . آیت الله امینی نقل کردند علامه طباطبایی در آخر عمرش حتی اسم فرزندانش را فراموش کرده بود .
4. « ولا تغترنَّ عَملک » ؛ به امام سجاد (ع) می گفتند چقدر عبادت می کنی فرمود : عمل من کجا عبادت علی کجا .
5. « ولا تغترنَّ بِرّکَ » ؛ با انفاقت ، نیکی کردن به دیگران مغرور نشو معلوم نیست خدا بپذیرد ،
6 .« و لا تغترنَّ عبادتِکَ ».
در یک کلمه غرور از ویژگی های شیطان است اما راهکار دفع این بیماری این است در عظمت خدا تفکر کنیم به مرگ ، به قیامت بیندیشیم ، انابه بسوی خدا داشته باشیم .
3- سومیت نشانه شقاوت و بدبختی که متأسفانه در جامعه خیلی به آن مبتلا هستند .« و نظره الی من هو فوقه فی الدنیا » کسانیکه درامور دنیا به بالا دستشان نگاه می کنند . مسابقه ثروت اندوزی چقدر چشم و همچشمی ها در جامعه زیاد شده ، سابقاً صفت قناعت در مردم بیشتر بود امروز اگر مردی دختر بخواهد شوهر بدهد به حد ورشکستی می رسد فقیرانه ترین زندگی را حضرت زهراء داشت اما توی این خانه حضرت زینب (س) تربیت کرد ، امام مجتبی (ع) تربیت کرد ، امام حسین (ع) تربیت کرد .
قارون وقتی از قصرش بیرون آمد ، وقتی بعضی نگاهشان افتاد به ثروت قارون گفتند « یا لیتَ لنا مِثلَ ما أوتِیَ قارونُ » ؛ « کاش ما مثل قارون ثروتمند بودیم .» اما وقتی فردی خودش و ثروتش رفت توی زمین گفتند : خوب شد ما مثل او پول نداشتیم .
4- « و الی مَن هو دونه فی الدین »[2]؛ اما در امور دینی و معنوی به پایین دست خودش نگاه می کند .
« لا یزالُ المؤمنُ خائفاً مِن سوءِ عاقِبهِ »[3]؛ مؤمن باید همیشه از پایان کارش بترسد و باید طبق آموزه های دینی باید از خداوند طلب کنیم : « و لا تطلب منی ما انا فیه » ؛ خدایا چیزهایی که ما داریم از ما نگیر مانند : سلامتی ، ولایت ، امنیت و ... اما بعضی چیزها از انسان سلب نعمت می کنند ؛ از جمله قطع رحم ، سخنان ناروا ، لغو و بیهوده .
[1] - بحارالانوار ، ج 74 ، ص29
[2] - تحریر المواعظ العددیه ، ص 231
[3] - بحارالانوار ، ج 70 ، ص
